5 kreatywnych zastosowań rafii

Pierwszym skojarzeniem na hasło rafia, jest wiązanka kwiatów lub wyściółka w pudełku z prezentem. Jednak to najprostsze i najbardziej oczywiste zastosowania rafii. Poza florystyką można ją wykorzystywać w plecionkarstwie, makramie do ozdabiania kartek okolicznościowych czy szydełkowania. Prezentujemy 5 niebanalnych zastosowań rafii, które można wykonać w warunkach domowych, przy użyciu prostych narzędzi.

Przedstawione poniżej propozycje wyrobów rękodzielniczych z rafii wymagają różnego poziomu umiejętności warsztatowych. Jednak każda osoba, która zechce poświęcić odpowiednio dużo czasu, może osiągnąć spektakularne efekty. Zaczynamy od zaprezentowania materiału, z którym będziemy pracować.

Czym jest rafia?

Naturalna rafia występuje pod postacią przypominających suchą trawę pasemek. Tak naprawdę nie jest to trawa, lecz odpowiednio spreparowane włókna z liści palmy znanej jako rafia lub palma iglasta. Ten gatunek palmy charakteryzuje się krótkim pniem i wyjątkowo długimi liśćmi i gałęziami, które dorastają niekiedy nawet do 20 m.

Liście rafii są intensywnie zielone. Jednak po ścięciu i wysuszeniu tracą barwnik, rozjaśniają się i upodabniają kolorem do słomy zbóż. Ostatnim etapem obróbki jest cięcie na cienkie paski. Tak powstaje znajoma rafia, którą kupujemy w postaci naturalnej lub zafarbowaną na wiele różnych kolorów. W przeciwieństwie do słomy włókna rafii są płaskie, mocne i bardzo długie. Równie popularna jest rafia pakowana w folię (sianko) i długie, wielometrowe włókna zwinięte w kłębek. Doskonale nadają się do przewiązywania i zaplatania. Są tak mocne, że w przeszłości były powszechnie używane do produkcji lin.

Łapacz snów

Łapacze snów wywodzą się z legend Odżibwejów (inaczej Czipewejów), którzy byli trzecim co do wielkości plemieniem Indian Ameryki Północnej, w chwili pojawienia się na kontynencie przybyszów z Europy. Odżibwejowie, w przeciwieństwie do wielu innych ludów, uważali pająki za zwierzęta opiekuńcze. Wierzyli, że koło (symbol kolistego cyklu życia) z zaplecioną wewnątrz siecią pajęczą jest filtrem koszmarów – że zawieszone w wejściu do szałasu lub domu, chwyta złe sny jak pająk owady, aby nie zakłócały odpoczynku domowników. Z kolei piórka i frędzle zwisające z koła pozwalają spływać dobrym wizjom do snów ludzi.

Przy użyciu rafii możemy bardzo łatwo stworzyć malowniczy łapacz snów. Wystarczy przygotować okrąg z wierzbowej witki lub z drutu florystycznego oraz zapas rafii. Jeżeli chcemy, żeby ozdoba była w stylu etno, to najlepsza będzie naturalna rafia i okrąg z okorowanego drewna. Sieć pajęczą zaplatamy z długich, pojedynczych pasemek, a wiązki rafii mocujemy w dolnej części kręgu, aby stworzyły gęstą „brodę”, zwisająca na kilkanaście czy kilkadziesiąt centymetrów. Najprostszy sposób polega na lekkim skręceniu pęczka rafii i zagięcia go w połowie, aby powstało ucho. Przykładamy ucho do okręgu od dołu, a górą przewlekamy przez nie końcówki i mocno zaciągamy. Zawiązki mocujemy w równych odstępach lub gęsto obok siebie. Gotowy łapach można zawiesić na sznurku ze skręconej lub splecionej w warkoczyk rafii.

Lustro w stylu boho

Artystyczny styl boho (od bohema) jest tak niedookreślony i subtelny, że opisanie jego zasad to temat na inny artykuł. Pewne jest, że jeżeli użyjemy rafii do obramowania okrągłego lustra, to będzie ono reprezentowało styl boho. Możemy to zrobić na dwa sposoby – jeden bardzo prosty, a drugi wyjątkowo spektakularny.

Pierwszy sposób to rozszerzenie kompozycji łapacza snów: wiązki rafii zawiązujemy nie tylko na części, lecz gęsto na całym kole, aby powstało słoneczko z nierównej długości promieniami. Potem wystarczy już tylko od tyłu wkleić lustro i zamontować zawieszkę.

Drugi sposób też dotyczy okrągłego lustra, ale jest znacznie bardziej pracochłonny. Zaczynamy od wycięcia z tektury koła, którego średnica będzie o około 10 cm większa od średnicy lustra. W centrum dużego koła odrysowujemy mniejsze koło o wielkości naszego lustra. Następnie prasujemy i przycinamy na wymiar rafię: pasemka powinny sięgać poza krawędź dużego koła: odległość zależy od naszych indywidualnych potrzeb. Smarujemy klejem pas kartonu pomiędzy małym i dużym kołem, a następnie układamy włókna rafii. Pasemka naklejamy ciasno obok siebie. Gdy zrobimy jeden obrót, powtarzamy tę samą operację jeszcze raz, dwa, a nawet trzy razy. Następnie przy użyciu kleju montażowego (np. jednego z klejów typu „gwóźdź w płynie”) wklejamy okrągłe lustro. Klej aplikujemy równoległymi, dość grubymi wałeczkami. Układamy na nich lustro i lekko dociskamy. Pod lustro powinniśmy też podkleić zawieszkę ze sznurka (najlepiej skręconego z rafii).

Jeżeli chodzi o kolorystykę, to najmodniejsze są lustra boho w kolorze naturalnym. Jednak aż się prosi, żeby użyć kolorowej rafii lub przesprayować gotowe obramowanie (przed wklejeniem lustra) na srebrno lub złoto. Bardzo gustownie będzie też wyglądała matowa biel. Jeżeli natomiast ma to być rama „na bogato”, to możemy świeżą farbę posypać brokatem lub zastosować perełki w płynie. Można też pokryć rafię lakierem bezbarwnym w celu usztywnienia włókien.

Wianek na drzwi i stół

Najszybszy wianek to skręcona wiązka rafii, złączona w okrąg. Do połączenia nadaje się wstążka satynowa, którą wystarczy owinąć na zakładkę na części obwodu wianka i wykończyć np. kokardą. Na tak stworzonej bazie możemy umieścić sztuczne kwiaty, małego baranka, kurczaczka czy pisanki z przepiórczych jaj. Jeżeli wianek ma być ozdobą na Boże Narodzenia, to pisanki możemy zastąpić świeczką lub bombkami. Taki wianek doskonale nadaje się na drzwi, okno, ale także do powieszenia na ścianie czy pod sufitem.

Jeżeli chodzi o dekoracje stołu, to najszybszą w wykonaniu ozdobą będzie wianek-gniazdo z luźno skręconego pęczka rafii, w którego wnętrzu można postawić świeczkę, ułożyć bombki czy baranka i pisanki.

Torebka i kapelusz na szydełku

To bez wątpienia najbardziej wymagająca ze wszystkich propozycji kreatywnego wykorzystania rafii. Osoby szydełkujące bez trudu poradzą sobie z szydełkowaniem przy użyciu rafii. Materiał jest nieco mniej odporny na uszkodzenia niż zwykła włóczka czy sznurek, ale gotowe wyroby są zaskakująco wytrzymałe. Ponadto można je oczyszczać, a nawet delikatnie prać ręcznie.

Rafia jest doskonałym materiałem na torby i torebki plażowe, a także na kapelusze. W obu przypadkach podstawową umiejętnością jest szydełkowanie koła i jego odpowiednie kształtowanie. Formowanie polega na lekkim namoczeniu rafii, a następnie rozpięcie na korkowej podkładce przy użyciu szpilek i pozostawienie do całkowitego wyschnięcia.

Podkładki pod naczynia

Można je przygotować w dwóch wersjach. Pierwsza jest plecionka z prasowanej rafii. Włókna należy przyciąć do odpowiedniego rozmiaru, a następnie rozprostować lekko nagrzanym żelazkiem. Płaskie pasemka układamy obok siebie na takiej powierzchni, jaką ma mieć nasza podkładka, starając się z jednej strony wyrównać staranie końcówki. Na wyrównane końcówki naklejamy papierową taśmę malarską lub inną taśmę klejąca tak, aby przymocować wszystkie paseczki do podłoża. W ten sposób powstaje osnowa. Jeżeli użyjemy ułożonych naprzemienne włókien w dwóch kolorach, będzie to duże ułatwienie przy wprowadzaniu wątku, czyli pasemek ułożonych poziomo.

Po stworzeniu plecionki zabezpieczamy taśmą wszystkie krawędzie, a środek pokrywamy cienko klejem wikolowym lub lakierem, żeby związać plecionkę. Możemy też podkleić cienką flizeliną, która świetnie spaja całą kompozycję i zapewnia dobrą stabilizację na gładkich blatach. Całkowicie wyschnięta plecionkę przycinamy wzdłuż taśm i wyrównujemy. Brzegi możemy zabezpieczyć lamówką materiałową: do tego celu doskonale nadaje się wstążka satynowa. Lamówkę najlepiej przeszyć na maszynie, ale można to też zrobić ręcznie.

Alternatywnym sposobem wykonania podkładki pod naczynia jest wyplecenie z rafii płaskiego, cienkiego warkocza z trzech włókien. Gdy już mamy odpowiednio długi sznurek, zwijamy do spiralnie tyle razy, aż utworzy odpowiedniej średnicy koło. Co kilka centymetrów aplikujemy kroplę kleju, który zwiąże dokładnie całą plecionkę. Możemy też zrobić podkładkę kwadratową lub prostokątną. W tym celu wystarczy zacząć owijanie np. na paczce zapałek czy innym pudełeczku lub kawałku drewna o regularnych kształtach. Jeżeli chcemy wypełnić środek podkładki, to powinniśmy odłożyć odpowiedni odcinek sznurka, gdy będziemy rozpoczynali owijanie.

Oba zaproponowane wyżej sposoby wykonania podkładek, czyli tkanie i owijanie, można też zrealizować przy użyciu wcześniej przygotowanego sznurka lub plecionki z rafii. Dzięki temu bardzo przyspieszymy pracę. Gotową podkładkę możemy podkleić flizeliną lub siatką antypoślizgową.