Jakie są najbardziej pożądane cechy sztalug stołowych, studyjnych i plenerowych?

2020-10-20
Jakie są najbardziej pożądane cechy sztalug stołowych, studyjnych i plenerowych?

Sztaluga jest niezbędnym elementem wyposażenia każdego malarza. Malowanie na płótnie wymaga ustawienia podobrazia na wygodnej wysokości i pod odpowiednim kątem. Niezależnie od tego, czy pracujemy w terenie czy w atelier, na stojąco czy na siedząco, tworzenie bez sztalugi będzie bardzo utrudnione, a w niektórych przypadkach wręcz niemożliwe. 

Sztaluga nie jest sprzętem przesadnie skomplikowanym. Jednak warto wiedzieć, które elementy sztalugi najbardziej wpływają na komfort pracy.

Na co zwrócić uwagę przy wybieraniu sztalugi?

Nie istnieją uniwersalne sztalugi malarskie, które można zastosować w każdych okolicznościach. Sztaluga stołowa, sztaluga plenerowa czy studyjna to sprzęty, które mają podobne funkcje, ale bardzo różnią się parametrami i budową. Poszukując optymalnej dla siebie sztalugi, powinniśmy zwrócić uwagę na następujące właściwości i elementy budowy konkretnego modelu:

  • wysokość – malowanie trwa niekiedy całymi godzinami, dlatego warto zadbać o to, aby sztaluga była dopasowana do naszego wzrostu i nie wymuszała przyjmowania nienaturalnej pozycji w czasie pracy,
  • waga – duża waga jest pożądana w przypadku sztalug studyjnych, bo zapewnia im stabilność – sztalugi plenerowe powinny być możliwie najlżejsze, aby umożliwić sprawne przemieszczanie się w terenie, docieranie do miejsc, do których da się dotrzeć wyłącznie na własnych nogach,
  • stabilność – cecha, której wymaga się od wszystkich typów sztalug, choć wiadomo, że jest zawsze efektem kompromisu: jeżeli chcemy mieć bardzo lekką sztalugę, to nie możemy liczyć na maksymalną stabilność, szczególnie w przypadku dużych obrazów,
  • mocowanie obrazu – niektóre sztalugi stołowe posiadają tylko podparcie dolne, natomiast w sztalugach plenerowych niezbędne jest też mocowanie górne (suwak ze śrubą dociskową), aby zabezpieczyć obraz przed upadkiem pod wpływem podmuchu wiatru czy w trakcie przenoszenia razem ze sztalugą,
  • możliwość regulacji ustawienia obrazu – przydatna jest możliwość regulowania wysokości półki, na której wspiera się obraz, podobnie jak mechanizm ustawiania kąta nachylenia,
  • łatwość składania – to cecha szczególnie przydatna w przypadku sztalug plenerowych, które są często przemieszczane i powinny zajmować jak najmniej miejsca w transporcie,
  • dodatkowe akcesoria – ciężkie sztalugi studyjne mogą być wyposażone w kółka ułatwiające przemieszczanie, a także półki do wygodnego odkładania akcesoriów malarskich,
  • materiał – klasycznym materiałem na sztalugi jest drewno bukowe lub sosnowe, ale coraz więcej jest lekkich i pozwalających na łatwą regulację wysokości sztalug aluminiowych – za wyborem modeli drewnianych przemawia wielowiekowa tradycja i względy ekologiczne (aluminium ma duży ślad węglowy).

Czy można obyć się bez sztalugi?

Teoretycznie tak, lecz jest to bardzo kłopotliwe. Sztaluga jest nam potrzebna do tego, żeby ustawić podobrazie w odpowiedniej pozycji. Próby układania obrazu w poziomie lub stosowania improwizowanych wsporników mogą doprowadzić do uszkodzenia płótna. Jest to szczególnie ryzykowne w warunkach terenowych, gdy jesteśmy narażeni na silne podmuchy wiatru. Do nielicznych wyjątków można zaliczyć malowanie w technice pouringu lub stosowanie action painting na wzór Jacksona Pollocka.

Sztalug malarskich można używać także do rysowania. Warunkiem jest zastosowanie odpowiedniej podkładki. Do tego celu najlepiej nadają się tworzywa sztuczne, a z materiałów drewnopochodnych płyty MDF i gruba sklejka. Wszystkie wymienione materiały oferują gładką powierzchnię, odporność na wyginanie się pod wpływem wilgoci i odpowiednią sztywność, która gwarantuje pewne podparcie dla papieru. 

Poza tym sztaluga jest wygodnym sprzętem ekspozycyjnym. Umożliwia prezentację prac w pracowni, ale też często używana jest przez galerie przy organizacji wystaw malarstwa. Przydatność sztalug jest trudna do podważenia, a ich ceny relatywnie niewielkie. Warto zakupić sztalugę, tym bardziej że nie jest ona sprzętem jednorazowym, lecz nabywanym na lata.

pixel